Page 87 - Biologia, Biologia na czasie, podręcznik, klasa 2, zakres rozszerzony

6.3. Ryby – żuchwowce pierwotnie wodne

Pęcherz pławny w skrzelach krew jest z kolei rozprowadzana
U wielu gatunków ryb promieniopłetwych po całym organizmie. Barwnik oddechowy
występuje pęcherz pławny, który ma postać ryb, podobnie jak pozostałych kręgowców, sta-
worka wypełnionego gazem o składzie zbliżo- nowi hemoglobina, obecna w erytrocytach.
nym do powietrza atmosferycznego. U latimerii – U niektórych gatunków krew nie zawiera ery-
ryb mięśniopłetwych żyjących na znacznych trocytów na etapie larwalnym (np. u śledzia),
głębokościach – narząd ten jest wypełniony a u innych – przez całe życie (u ryb z rodziny
nieściśliwym tłuszczem. Pęcherz pławny jest bielankowatych).
narządem hydrostatycznym – zmniejsza cię-
żar właściwy ryb, a tym samym pozwala na Czy wiesz, że…
regulację głębokości zanurzenia oraz utrzy- Krew ryb bielankowatych, zasiedlających zimne
mywanie się w wodzie bez dużego nakładu wody okołobiegunowe, nie ma erytrocytów. Tlen
energii. Może również odpowiadać za przeka­ jest rozpuszczany bezpośrednio w osoczu i w ten
zywanie fal dźwiękowych do ucha wewnętrz- sposób transportowany. Inną cechą bielankowa­
nego i stanowić jeden z narządów wykorzy- tych jest wytwarzanie glikoproteiny krioprotekcyj­
stywanych do wydawania odgłosów. Pęcherz nej, która obniża temperaturę zamarzania krwi.
pławny powstaje w rozwoju zarodkowym ryb naczynia włosowate skrzeli
jako uchyłek jelita i u niektórych dorosłych ryb
może być połączony z jelitem za pośrednic-
twem przewodu powietrznego.
Ryby chrzęstnoszkieletowe oraz niektóre
promieniopłetwe nie mają pęcherza pławnego. aorta brzuszna
Aby nie opaść na dno, muszą pozostawać w cią-
głym ruchu. przedsionek aorta grzbietowa

Układ krwionośny ryb
komora
U ryb występuje układ krwionośny zamknięty,
jednoobiegowy. Serce jest stosunkowo małe
i zbudowane z kilku pęcherzyków połączonych
szeregowo. Najważniejszymi elementami budu-
jącymi serce są przedsionek i komora. Przed zatoka
przedsionkiem znajduje się zatoka żylna, a za żylna żyła główna
komorą – stożek tętniczy. U chrzęstnoszkie- naczynia włosowate
letowych stożek tętniczy jest dobrze widoczny, narządów
natomiast u promieniopłetwych i mięśnio-
płetwych jest ukryty wewnątrz opuszki tętni-
czej. Między poszczególnymi częściami serca
znajdują się zastawki uniemożliwiające cofa- Układ krwionośny ryby.
nie się krwi. Dzięki temu krew płynie w jed-
nym kierunku. Serce ryb (z wyjątkiem dwu- Układ nerwowy ryb
dysznych) jest wyłącznie żylne, co oznacza, Układ nerwowy ryb składa się z mózgowia,
że płynie przez nie krew odtlenowana, która rdzenia kręgowego oraz nerwów obwodowych.
z tkanek ciała wpływa do zatoki żylnej. Stąd Mózgowie jest zbudowane z pięciu części
jest dalej przepompowywana przez przedsio- ułożonych liniowo. Gatunki posługujące się
nek, komorę oraz stożek tętniczy, a następ- głównie zmysłem węchu mają dobrze rozwi-
nie systemem tętnic do skrzeli. Utlenowana nięte kresomózgowie i jego opuszki węchowe.

409